این مقاله قصد دارد تا بر اساس نظریه رقابت موضوع قیمت گذاری خدمات حسابرسی را در موسسات خصوصی حسابرسی بررسی نماید. دوره زمانی تحقیق یک دوره دوازده ساله شامل سال های 1383 الی 1394می باشد. مبانی نظری و داده های تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه ای جمع آوری و آزمون فرضیه تحقیق نیز بر اساس رگرسیون چند متغیره انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد میان حق الزحمه حسابرسی، رقابت پذیری صاحبکار، اندازه شرکت، نسبت بدهی و رشد فروش رابطه ای معنی دار وجود دارد. بر اساس یافته های پژوهش، حق الزحمه حسابرس رابطه ای معکوس و معنی دار با سطح رقابت پذیری صاحبکار دارد. یعنی هر چه سطح رقابت پذیری صاحبکار افزایش یابد، حق الزحمه حسابرسی کاهش می یابد. هم چنین اندازه شرکت و رشد فروش رابطه ای مستقیم و معنی دار با حق الزحمه حسابرسی و نسبت بدهی رابطه معکوس و معنی دار با حق الزحمه حسابرسی دارد. همچنین درصد سهام متعلق به سهام دار عمده با حق الزحمه حسابرسی رابطه ای معنی دار ندارد.

از لحاظ نظری انتظار می رود وجود رابطه نمایندگی، گسترش و تنوع آن از طریق اثرگذاری بر اندازه، ریسک و پیچیدگی واحد مورد حسابرسی بر حق الزحمه حسابرسی موثر باشد اما در این رابطه شواهد کمی مستند شده است. این پژوهش درصدد بررسی رابطه هزینه های نمایندگی و قیمت گذاری خدمات حسابرسی در ایران است. بر این اساس عوامل اثرگذار بر قیمت گذاری خدمات حسابرسی به همراه شاخص های هزینه های نمایندگی به عنوان متغیرهای مستقل و حق الزحمه خدمات حسابرسی به عنوان متغیر وابسته تعیین شده است. در این پژوهش فرضیه اعم عبارت است از اینکه بین شاخص های هزینه های نمایندگی با حق الزحمه خدمات حسابرسی رابطه ای معنی دار وجود دارد. اطلاعات مورد نیاز برای آزمون همبستگی متغیرهای مستقل و وابسته پژوهش، از طریق یک مدل رگرسیون، از شرکت های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در سال 1384 به دست آمده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد بین برخی از عوامل مرتبط با هزینه های نمایندگی و قیمت گذاری خدمات حسابرسی رابطه ای معنی دار وجود دارد.

تئوری های موجود دو پیش بینی متناقض در ارتباط با رقابت پذیری صنایع و حق الزحمه حسابرسی شرکت ها ارائه می دهند. رقابت پذیری صنایع از یک طرف مسائل نمایندگی بین مدیران و سهامداران شرکت ها را کاهش داده و دقت صورت های مالی را افزایش می دهد. بنابراین ریسک ارزیابی شده حسابرسی توسط حسابرسان را کاهش داده و حسابرسان تمایل دارند برای شرکت هایی که در صنایع رقابتی فعالیت می کنند حق الزحمه کمتری را صورتحساب کنند. از طرف دیگر، رقابتی بودن صنایع می تواند ارزیابی حسابرسان از ریسک تجاری صاحبکار را افزایش دهد. بنابراین انتظار می رود که با افزایش میزان رقابت پذیری در صنعت حق الزحمه حسابرسی افزایش یابد. مطالعه حاضر به صورت تجربی و با استفاده از اطلاعات 96 شرکت 1394 تاثیر انحصار یا رقابت صنعت بر قیمت گذاری پذیرفته شده در بورس تهران طی بازه زمانی 1388 خدمات حسابرسی مستقل را بررسی کرده و نشان می دهد که بین حق الزحمه حسابرسی و رقابت پذیری صنایع رابطه منفی و معناداری وجود دارد. به بیانی دیگر حسابرسان برای آن دسته از صاحبکاران خود که در صنایع با درجه رقابت پذیری بالا فعالیت می کنند حق الزحمه کمتری صورتحساب می نمایند.

این پژوهش به بررسی تأثیر حسابرسی نخستین بر حق الزحمه حسابرسی در بخش دولتی و خصوصی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در یک دوره هفت ساله و از سال 5831 الی 5835 می پردازد. روش پژوهش از نوع همبستگی بوده و به منظور بررسی تأثیر حسابرسی نخستین بر حق الزحمه حسابرسی در بخش دولتی و خصوصی از مدل رگرسیون چند متغیره استفاده گردید. حسابرسان فعال در ایران به دو بخش خصوصی و سازمان حسابرسی تفکیک شده و پس از جمع آوری و پردازش اطلاعات به تفکیک بخش ها، مقایسه تطبیقی بین آن ها صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که میان حق الزحمه حسابرسی و حسابرسی نخستین در هر دو بخش دولتی و خصوصی رابطه معنی داری و مثبت وجود دارد. هم چنین میان متغیرهای مدت تصدی حسابرس، گزارش زیان، اندازه شرکت، نسبت بدهی با حق الزحمه حسابرسی در بخش خصوصی رابطه معنی دار وجود دارد. اما میان بازده دارایی و حق الزحمه حسابرسی رابطه معنی دار وجود ندارد. علاوه بر این در بخش دولتی نیز میان متغیر های مدت تصدی حسابرس، اندازه شرکت رابطه معنی دار با حق الزحمه حسابرسی دارند. اما میان متغیر های گزارش زیان، بازده دارایی ها و نسبت بدهی رابطه ای با حق الزحمه حسابرسی ندارد.

مقاله حاضرخلاصه ای از پژوهشی است که به منظور بررسی نقش نظریه تمایز قیمت براساس کیفیت در قیمت گذاری خدمات حسابرسی در موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران صورت گرفته است. طبق نظریه "تمایز قیمت بر اساس کیفیت " اگر مشتریان هیچگونه ارزشی نسبت به تفاوت کیفیت محصولات یا خدمات از خود نشان ندهند، عرضه کنندگان هیچگونه تمایل سازمان یافته ای برای تفکیک کیفیت محصولات یا خدمات خود از سایرین نخواهند داشت. بنابراین زمانی که تقاضای مناسبی برای حسابرسی با کیفیت وجود ندارد حسابرسان نمی توانند بامتمایز کردن کیفیت کار خود، حق الزحمه حسابرسی بالا تری از مشتریان خود دریافت کنند. . روش این پژوهش درزمره پژوهشهای توصیفی-پیمایشی می باشد. چارچوب نظری و پیشینه پژوهش از راه استقرایی وجمع آوری داده ها و نتیجه نهایی برای آزمون ردیاپذیرش فرضیه ها، از طریق پرسش نامه انجام شده است. پژوهش دریک محیط واقعی یعنی موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران انجام شده و جزو پژوهشهای میدانی به شمارمی رود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که درقیمت گذاری خدمات حسابرسی در موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران، نظریه "تمایز قیمت بر اساس کیفیت" نقش دارد.

هدف: در مقاله حاضر، روابط میان ریسک حسابرسی، سهم بازار حسابرسی و قیمت گذاری خدمات حسابرسی ارزیابی شده تا نقش ویژگی های مرتبط با حق الزحمه خدمات حسابرسی بررسی گردد. وقوع خطای نوع دوم حسابرسی به عنوان مقیاسی از ریسک عدم کشف حسابرسی و سهم بازار خدمات حسابرسی به عنوان مقیاسی از محیط رقابتی بازار حسابرسی مورد توجه قرار گرفته است. روش: تحلیل آماری طبق داده های استخراجی تعداد 131 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1391 تا 1397 انجام شده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش از مدل های رگرسیون چندمتغیره داده های ترکیبی با اثرات ثابت و روش حداقل مربعات تعمیم یافته استفاده شده است. یافته ها: یافته ها بیانگر آن است که بین حق الزحمه حسابرسی و وقوع خطای نوع دوم به عنوان مقیاسی از ریسک حسابرسی رابطه معنی دار و منفی وجود دارد. از طرفی، شواهد حاکی از آن است که بین حق الزحمه حسابرسی و سهم بازار خدمات حسابرسی به عنوان مقیاسی از محیط رقابتی بازار حسابرسی رابطه معنی دار و مثبتی وجود دارد. سایر شواهد نشان دادند حق الزحمه حسابرسی تابعی مستقیم از اظهارنظر مقبول حسابرس، شهرت حسابرس، پیچیدگی حسابرسی، استقلال کمیته حسابرسی، رهبری هیات مدیره و گزارش زیان، اما تابعی معکوس از چرخش حسابرس، استقلال هیات مدیره، تمرکز مالکیت و اهرم مالی مشاهده ها است؛ در عین حال، حق الزحمه حسابرسی تابعی معنی دار از سطح فعالیت هیات مدیره نیست. نتیجه گیری: به طور کلی، شواهد حاکی از نقش مهم ویژگی های مرتبط با حسابرسان و برخی ویژگی های مرتبط با شرکت ها طبق رویکردهای مبتنی بر عرضه و تقاضای حسابرسی در شناسایی عوامل موثر بر حق الزحمه خدمات حسابرسی است.

در این پژوهش به شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر قیمت گذاری خدمات حسابرسی با بکارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی فازی پرداخته شده است. برای این منظور ابتدا 17 عامل موثر بر قیمت گذاری با مطالعه پیشینه و ادبیات نظری حسابرسی مشخص شد و سپس با استفاده از پرسشنامه مقایسات زوجی، از 30 نفر از خبرگان حسابرسی که به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، نظرخواهی شد و سپس شاخص های کلامی به اعداد فازی تبدیل شد. در مرحله بعدی، فازی زدایی صورت گرفت و سپس با بکارگیری نرم افزار اکسپرت چویس، و نمودار پاره تو، 9 عامل از 17 عامل بعنوان مهمترین عوامل موثر بر قیمت گذاری خدمات حسابرسی تعیین شد. این عوامل به ترتیب وزن شامل: حجم عملیات، پیچیدگی عملیات، کیفیت کنترل های داخلی صاحبکار، پراکندگی جغرافیایی عملیات، اندازه واحد مورد رسیدگی، حسابرسی نخستین، نوع اظهارنظرهای سنوات قبل، سنوات تصدی مسوولیت حسابرسی یک شرکت می باشد. بر اساس نمودار پاره تو مشخص گردید که حق الزحمه حسابرسی حدود 80 درصد، تابع عوامل مذکور می باشد. لذا بر اساس یافته های پژوهش، پیشنهاد می شود سازمان حسابرسی و موسسات در تعیین حق الزحمه حسابرسی به عوامل 9 گانه فوق بر اساس اهمیت و اولویت آن ها توجه نمایند.

اقلام تعهدی از یک سو با حذف خطای زمان بندی جریان های نقدی عملیاتی به اندازه گیری دقیق تر عملکرد اقتصادی شرکت کمک می کند و از سوی دیگر به دلیل خطاهای تصادفی و عامدانه که در برآورد آن ایجاد می شود دقت اندازه گیری عملکرد را کاهش می دهد. هدف مقاله حاضر بررسی این مسیله است که آیا بین خطاهای حسابداری و حق الزحمه حسابرسی همبستگی وجود دارد یا خیر. نمونه تحقیق شامل مشاهدات656 شرکت-سال از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره 1392 تا 1398 است. به منظور بررسی تاثیر انحراف معیار خطای حسابداری بر حق الزحمه حسابرسی از مدل های رگرسیونی چندمتغیره استفاده گردید. همچنین درون زایی خطای حسابداری و حق الزحمه حسابرسی با استفاده از معادلات همزمان و مدل های پانلی پویا مورد توجه قرار گرفته است. انحراف معیار خطای حسابداری با استفاده از الگوی غیررگرسیونی نیکلاف (2018) برآورد گردید، که با گنجاندن صریح عملکرد اقتصادی حقیقی در مدل به تفکیک بهتر جزء خطای حسابداری و جزء اندازه گیری عملکرد اقلام تعهدی کمک می کند. یافته های تحقیق نشان می دهد که با کنترل سایر متغیرهای اثرگذار، انحراف معیار جزء خطای حسابداری اقلام تعهدی همبستگی مثبت و معنی داری با حق الزحمه حسابرس دارد. شواهد پژوهش همچنین نشان می دهد که انحراف معیار خطای حسابداری در مقایسه با جزء اندازه گیری عملکرد اقلام تعهدی همبستگی قوی تری با حق الزحمه حسابرس دارد. نتایج تحقیق نشان می دهد که خطاهای حسابداری، احتمالا به واسطه ایجاد انگیزه برای تطمیع حسابرس، تغییر مولفه های موثر بر عرضه و تقاضای خدمات حسابرسی، یا افزایش صرف ریسک، حق الزحمه حسابرس را افزایش می دهد.

مقاله حاضرخلاصه ای از پژوهشی است که به منظور بررسی استراتژی های قیمت گذاری خدمات حسابرسی و نظریه تمایز قیمت براساس کیفیت در موسسات خصوصی حسابرسی تحت نظارت جامعه حسابداران رسمی ایران صورت گرفته است. قیمت گذاری خدمات حسابرسی بیانگرمراحل و چگونگی تعین قیمت جهت خدمات حسابرسی منجمله حق الزحمه حسابرسی است، لذاحسابرسی موفق است که بتواند با توجه به ویژگی های واحد مورد رسیدگی، بهترین برآورد را از حق الزحمه خود داشته باشد تا ضمن حفظ کیفیت کار، آنرا با حداقل هزینه انجام دهد. روش این پژوهش درزمره پژوهش های توصیفی-پیمایشی می باشد. چارچوب نظری و پیشینه پژوهش از راه استقرایی وجمع آوری داده هاونتیجه نهایی برای آزمون ردیاپذیرش فرضیه ها، از طریق پرسش نامه انجام شده است. پژوهش دریک محیط واقعی یعنی موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران انجام شده و جزو پژوهش های میدانی به شمارمی رود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در قیمت گذاری خدمات حسابرسی در موسسات خصوصی حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران، ترکیبی از چند استراتژی قیمت گذاری شامل: قیمت گذاری اضافه بها، قیمت گذاری بر اساس بازده سرمایه گذاری، قیمت گذاری پر مایه و گران، قیمت گذاری بخشی، قیمت گذاری رهبری زیان، قیمت گذاری جایگاه سازمانی، قیمت گذاری ریزشی، قیمت گذاری پیرو و قیمت گذاری برای خروج از بازار نقش دارند. همچنین نظریه "تمایز قیمت بر اساس کیفیت"نیز درقیمت گذاری خدمات حسابرسی نقش تعیین کننده ای داشته به نوعی که می توان گفت قیمت گذاری خدمات حسابرسی مبتنی براین نظریه است.